Analiza porównawcza ustrojów politycznych w XVII w. w Europie

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 18.03.2024 o 10:33

Rodzaj zadania: Wypracowanie

Dodane: 17.03.2024 o 14:40

XVII wiek w Europie to okres, w którym ukształtowały się różnorodne formy ustrojów politycznych. Analizując monarchię absolutną, parlamentarną oraz elekcyjną, zauważamy znaczące różnice w sposobach sprawowania władzy, jej podziału, a także wpływu na społeczeństwo oraz rozwój państw.

Monarchia absolutna to ustrój, w którym całość władzy skoncentrowana jest w rękach jednej osoby - monarchy. Typowym przykładem monarchii absolutnej w XVII wieku jest Francja pod rządami Ludwika XIV, zwanego Królem Słońce. Za jego panowania państwo francuskie osiągnęło apogeum mocy. Ludwik XIV zamykał w swoich rękach całość władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej, co pozwalało mu realizować politykę centralizacji i jednolitego zarządzania. Jego słynne powiedzenie "Państwo to ja" idealnie oddaje esencję monarchii absolutnej. Ludwik XIV ograniczył wpływy arystokracji na władzę, a państwo stało się narzędziem w rękach monarchy. System ten opierał się na silnej armii i biurokracji, co pozwalało utrzymać porządek i efektywnie zarządzać krajem, ale jednocześnie ograniczało wolności obywateli.

W przeciwieństwie do monarchii absolutnej, monarchia parlamentarna opierała się na podziale władzy między monarchę a parlament. Anglia po Glorius Revolution (Chwalebnej Rewolucji) w 1688 roku jest klasycznym przykładem takiego ustroju. Po tej rewolucji doszło do ważnych zmian konstytucyjnych, które ograniczyły władzę monarchy na rzecz parlamentu. Akt Ustawienia o Prawach z 1689 roku zapewnił fundamentalne zmiany, takie jak niezależność parlamentu od monarchy, regularne zwoływanie sesji parlamentu, czy zakaz utrzymywania stałej armii w czasie pokoju bez zgody parlamentu. W monarchii parlamentarnej król stał się raczej symbolem jedności państwowej, a realna władza znajdowała się w rękach parlamentu i jego wybranych przedstawicieli.

Monarchia elekcyjna, reprezentowana przez Polskę (Rzeczpospolitą Obojga Narodów), opierała się na wyborze monarchy przez szlachtę, co było fenomenem w skali europejskiej. Ten ustrój polityczny miał swoje korzenie w unikalnej formie demokracji szlacheckiej. Monarcha był wybierany przez wolną elekcję, a jego władza była ograniczona przez sejm i prawo viritim, czyli prawo do indywidualnego oporu wobec decyzji króla, które uznano by za niekorzystne dla państwa. W praktyce oznaczało to, że król musiał uzyskać szerokie poparcie szlachty dla swoich planów. Choć system ten promował pewien stopień demokratycznego uczestnictwa, prowadził również do słabości w centralnym zarządzaniu państwem i wielokrotnie uniemożliwiał skuteczne przeprowadzanie reform.

Porównując te trzy formy ustrojów, zauważamy, że każdy z nich wywierał odmienny wpływ na rozwój danego kraju. Monarchia absolutna we Francji umożliwiła silne centralne zarządzanie i rozbudowę państwa, ale kosztem wolności obywatelskich. Monarchia parlamentarna w Anglii wypracowała model, w którym władza była bardziej zrównoważona, co pozwalało na większą partycypację obywatelską w życiu politycznym. Monarchia elekcyjna w Polsce promowała szerszą demokrację szlachecką, ale jej nieskuteczność w centralnym zarządzaniu osłabiła pozycję państwa na arenie międzynarodowej. Każdy z tych modeli miał swoje zalety i wady, kształtując unikalne ścieżki rozwoju dla poszczególnych państw.