Motyw winy i kary z utworze: "Świteź" i "Lilje"

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 10.09.2024 o 22:32

Rodzaj zadania: Rozprawka

Dodane: 9.09.2024 o 22:13

W literaturze motyw winy i kary jest jednym z najczęściej poruszanych tematów, gdyż w naturalny sposób prowokuje refleksje nad moralnością, sprawiedliwością oraz skutkami ludzkich czynów. W polskiej literaturze romantycznej, problem ten został szczególnie wyrazisty w utworach Adama Mickiewicza: "Świteź" oraz "Lilje". W obu balladach Mickiewicz ukazuje, że wina nie pozostaje bez odpowiedzi ze strony sił wyższych, a kara jest nieunikniona i stanowi wyraz moralnego porządku świata.

"Świteź" to ballada, która opisuje historię zniszczenia pogańskiego grodu przez najeźdźców oraz dramatyczne wydarzenia związane z losem jego mieszkańców. Głównym wątkiem fabularnym jest opowieść o karze, która spotkała najeźdźców za ich zbrodnicze czyny. Mieszkańcy Świtezi, zamiast poddać się i pozwolić na zbezczeszczenie swoich domów, wybrali śmierć oraz ducha oporu, który towarzyszył im w tych trudnych chwilach. W konsekwencji, najeźdźcy zostali ukarani przez naturę - w wyniku działania sił nadprzyrodzonych zginęli, a gród został zalany wodą, przemieniając się w jezioro Świteź. Historia ta symbolizuje nieuniknioną karę za popełnione zbrodnie i pokazuje, że zło nie może triumfować na dłuższą metę.

Innym przykładem jest ballada "Lilje", w której centralny motyw również dotyczy winy i kary, ale w odmiennej skali. Główna bohaterka "Lilji" to kobieta, która morduje swego męża, aby zataić przed nim zdradę. Motywem jej winy jest niewierność oraz chęć uniknięcia odpowiedzialności za swoje czyny. Jednakże kara, która ją spotyka, jest nieubłagana i nieodwracalna. Zamordowanie męża pociąga za sobą klątwę, która prowadzi do tragicznego końca. Duch męża, niczym fatum, doprowadza do kary - grzech nie zostaje zapomniany, a zbrodniarka zostaje ukarana śmiercią. Kwiaty białych lilji symbolizują tu zarówno czystość, jak i nieodwracalność popełnionego grzechu, przypominając, że zbrodnia nigdy nie ujdzie na sucho.

Porównując oba utwory, można zauważyć, że Mickiewicz w specyficzny sposób ukazuje moralny porządek świata, w którym wina jest zawsze zbrodnią, która musi być wymierzona przez wyższą sprawiedliwość. Zarówno w "Świtezi", jak i w "Liljach" autor wykorzystuje elementy fantastyki oraz folkloru, aby podkreślić niewidzialne, lecz nieuchronne siły karzące winnych. W pierwszym utworze kara przyjmuje formę działania sił naturalnych, które niszczą najeźdźców oraz ich plany. W drugim utworze jest to nadprzyrodzona interwencja duchów, które przywracają moralny porządek poprzez zemstę na morderczyni.

Istotną kwestią, którą Mickiewicz uwypukla w obu balladach, jest konsekwencja i nieodwracalność kary za popełnione winy. W "Świtezi" kara dotyka całego najeźdczego wojska, które bezlitośnie zniszczyło pogański gród. To masowe unicestwienie pokazuje, że zło wyrządzane zbiorowością przynosi zbiorową karę. Z kolei w "Liljach" kara jest bardziej osobista i dramatyczna, dotykając bezpośrednio samej zbrodniarki. W obu przypadkach Mickiewicz jasno daje do zrozumienia, że choć sprawiedliwość może być odwlekana, to jednak zawsze ostatecznie następuje, realizując moralny porządek świata.

Podsumowując, motyw winy i kary w balladach "Świteź" i "Lilje" Adama Mickiewicza stanowi nie tylko fascynujący temat literacki, ale również ważną refleksję nad naturą sprawiedliwości. W obu utworach kara za popełnione zło jest nieuchronna, a jej forma jest zarówno duchowa, jak i materialna, podkreślając moralny porządek świata, w którym każde zło musi spotkać odpowiednią reakcję. Mickiewicz w mistrzowski sposób wykorzystuje elementy fantastyczne, aby uwypuklić te prawdy, czyniąc swoje ballady nie tylko literackim arcydziełem, ale również ważnym głosem w dyskusji na temat etyki i sprawiedliwości.