Na czym polegał tragizm Stanisława Wokulskiego? Wokulski jako bohater tragiczny

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 18.07.2024 o 13:12

Rodzaj zadania: Streszczenie

Dodane: 18.07.2024 o 12:27

Stanisław Wokulski jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych bohaterów literackich polskiego pozytywizmu, którego dramatyczne życie i wybory stały się symbolem tragizmu jednostki w kontekście przestrzeni literackiej. Jego sylwetka, przedstawiona przez Bolesława Prusa w "Lalce," zasługuje na dogłębną analizę z perspektywy tragizmu. Przedsiębiorca, który osiągnął sukces, Wokulski zarazem jest postacią zmagającą się z wewnętrznymi sprzecznościami, ukazującą nie tylko świat merytokracji i postępu, ale także głębokie namiętności oraz romantyczne tęsknoty.

Stanisław Wokulski to postać złożona, będąca odzwierciedleniem dualizmu pomiędzy pozytywizmem a romantyzmem. Jego życiowe rozdarcie między dwiema skrajnie różnymi ideologiami powoduje, że jest on bohaterem tragicznym, którego życie prowadzi do nieuniknionego upadku. Wobec tej sytuacji, celem tego wypracowania jest ukazanie, na czym polegał tragizm Stanisława Wokulskiego i w jaki sposób piastowana przez niego dualność uczuciowa doprowadziła do jego klęski.

Pojęcie tragizmu wywodzi się ze starożytnej literatury antycznej i odnosi się do konfliktu dwóch sprzecznych, równorzędnych racji, gdzie brak dobrego rozwiązania prowadzi bohatera do katastrofy. Typowy bohater tragiczny, jak Edyp z dramatu Sofoklesa, nie ma możliwości uniknięcia swojego losu, przez co staje się niewolnikiem okoliczności i własnych błędów. Z jednej strony, bohater ten dąży do szlachetnych celów, ale jego dążenia ostatecznie kończą się klęską. Konflikt wewnętrzny, świadomość własnej sytuacji, ale równocześnie brak możliwości jej zmiany – to wszystko czyni bohatera tragicznym. Przykłady takowych bohaterów znajdziemy w starożytnych dramatach, takich jak "Antygona" Sofoklesa, gdzie tytułowa bohaterka staje wobec wyboru między prawem boskim a ludzkim.

Stanislaw Wokulski wpisuje się w definicję bohatera tragicznego poprzez swój konflikt między romantyzmem a pozytywizmem. Jego dusza jest rozdarta pomiędzy rozsądkiem a szaloną miłością do Izabeli Łęckiej. Dorastał w czasach, które formowały go na romantyka, walczącego w powstaniu styczniowym i skazanego na zesłanie na Syberię. Jednak po powrocie do kraju, przyjął zasady pozytywizmu, wdrażając je w życie zawodowe jako przedsiębiorca i naukowiec.

Młodość Wokulskiego była nacechowana wpływami romantyzmu, co wyraźnie widać w jego wspomnieniach powstańczych oraz w sentymentalnym przywiązaniu do Izabeli. Ożenił się, aby zdobyć środki na życie, ale po śmierci żony poświęcił się nauce i handlowi, chcąc się wyrwać ze społeczno-ekonomicznych ograniczeń. Te przeżycia wykształciły w nim dwa sprzeczne ideały - romantyczną miłość i pozytywistyczną prace u podstaw.

Jego sprzeczne ideały prowadzą go do wewnętrznego konfliktu. Miłość do Izabeli Łęckiej reprezentuje wyidealizowany model kobiety, przy którym Wokulski zatraca swoje romantyczne wartości i staje się więźniem nierealnych marzeń. Jednocześnie, jest przedsiębiorcą, który działa zgodnie z zasadami pozytywizmu, dbając o rozwój gospodarczy i społeczny. Niemniej jednak, jego decyzje są często irracjonalne i podyktowane uczuciami, co powoduje, że tragizm Wokulskiego staje się coraz bardziej ewidentny.

Wewnętrzny konflikt Wokulskiego jest najbardziej widoczny w jego sprzeczności między pasją do nauki a destrukcyjną miłością do Izabeli. W scenie kłótni z Mickiewiczem bohater wyraża pretensje do romantyzmu, czując się oszukanym przez młodzieńcze ideały. Jego miłość do Izabeli stała się zarówno napędem do działania, jak i hamulcem, prowadzącym do nieszczęśliwej końcówki. Dążenie do zdobycia jej względów sprowadzało się do pomnażania majątku i prób wkręcenia się w arystokratyczne kręgi, co ostatecznie okazało się destrukcyjne dla niego.

Izabela Łęcka, jako symbol pustki arystokratycznej, stała się głównym elementem tragizmu Wokulskiego. Jego wyidealizowany obraz, zbudowany na romantycznych ideałach, nie odpowiadał rzeczywistości. Uświadomienie sobie jej prawdziwej natury nie wystarczyło, by zniszczyć jego uczucia. Miłość stała się źródłem destrukcji, mimo chwilowego ukojenia w Paryżu. Pragnienie osiągnięcia wyimaginowanej miłości przeplatało się z chwilami refleksji i zrozumienia, że taka miłość nie istnieje, co wzmacniało jego tragizm.

W momencie swojej ostatecznej klęski, Wokulski popada w depresję i próbuje popełnić samobójstwo, co ukazuje jego pełną świadomość tragicznego położenia. Jest świadomy destrukcyjnego wpływu swojego uczucia na życie, lecz nie może się od niego uwolnić. Jego tajemnicze zniknięcie pod koniec powieści sugeruje życiową porażkę, będącą rezultatem wewnętrznego konfliktu.

Miłość do Izabeli miała jednak pewne pozytywne aspekty, jako że była źródłem energii do działań przedsiębiorczych i naukowych. To właśnie dzięki uczuciu do niej osiągnął wiele sukcesów, ale te sukcesy były jednocześnie przyczyną jego upadku. Paradoksalność sytuacji polega na tym, że źródło jego napędu stało się źródłem jego klęski.

Podsumowując, tragizm Stanisława Wokulskiego wynikał głównie z jego rozdarcia między romantyzmem a pozytywizmem oraz nieszczęśliwej miłości do Izabeli Łęckiej. Konflikt między pragnieniami a rozsądkiem, między ideałami a rzeczywistością, doprowadził do jego ostatecznego upadku. Postać Wokulskiego jest przykładem uniwersalnego tragizmu, który można odnaleźć w różnych kontekstach historycznych i społecznych.

Końcowa refleksja nad postacią Wokulskiego pozwala dostrzec, jak ważne jest przenikanie się różnych wartości w kreacji literackiej postaci tragicznych. Stanisław Wokulski jest bohaterem tragicznym o znaczeniu uniwersalnym, którego dramat można porównać do współczesnych konfliktów między uczuciami a rozsądkiem. Czy istnieje współczesny bohater literacki, który można by porównać do Wokulskiego w kontekście tragizmu? To pytanie pozostaje otwarte, zapraszając czytelników do dalszych refleksji nad tragicznymi aspektami ludzkiego życia.