Zmienianie poprzez pisanie – analiza twórczości Stefana Żeromskiego pod kontem perswazyjności

Ta praca została zatwierdzona przez naszego nauczyciela: 24.07.2024 o 10:38

Rodzaj zadania: Analiza

Dodane: 23.07.2024 o 14:49

Literatura od dawna funkcjonuje jako narzędzie zmiany w czytelnikach. Wartościowe dzieła literackie mają moc wpływania na naszą percepcję rzeczywistości, wprowadzania subtelnych redefinicji naszych przekonań i postaw. Wielcy pisarze, tacy jak Stefan Żeromski, nie narzucają swoich poglądów wprost, lecz starają się skłonić nas do refleksji nad poruszanymi problemami. To właśnie ten aspekt literatury — jej potencjał perswazyjności poprzez skłanianie do przemyśleń — będzie przedmiotem naszej analizy w kontekście twórczości Żeromskiego.

Stefan Żeromski to wybitny polski pisarz, którego twórczość nie pozostawia nikogo obojętnym. Jego dzieła pełne są głębokich przemyśleń i refleksji nad losem jednostki w społeczeństwie, moralnymi dylematami oraz problemami społecznymi. Żeromski jest ceniony zarówno za swoją zdolność do wydobywania głębokich emocji, jak i za umiejętność skłaniania czytelników do własnych przemyśleń i decyzji.

Rozwinięcie

Żeromski wykorzystuje różne metody, aby wpłynąć na swojego czytelnika. Przede wszystkim, unika jednoznacznych interpretacji. Zamiast tego, przedstawia problemy w sposób niejednoznaczny, co zmusza czytelnika do samodzielnego wyciągania wniosków. Przykładem może być "Przedwiośnie", gdzie losy Cezarego Baryki są skomplikowane i pełne wewnętrznych sprzeczności. Żeromski daje czytelnikowi przestrzeń do samodzielnej refleksji nad postawami swoich bohaterów, co sprawia, że literatura staje się bardziej angażująca.

Oprócz tego Żeromski rezygnuje z narzucania „absolutnie słusznych” dróg postępowania. Wspomniany już „Przedwiośnie” oraz „Ludzie bezdomni” nie dostarczają prostych, gotowych odpowiedzi. Zamiast tego, czytelnik jest zmuszony do samodzielnego rozważenia różnych opcji i wyciągania własnych wniosków. Taka strategia sprawia, że literatura staje się bardziej interaktywna i wymaga większego zaangażowania odbiorcy.

2. Literatura zaangażowana:

Twórczość Żeromskiego wyróżnia się na tle literatury pozytywistycznej, która często dążyła do jednoznacznych celów społecznych czy edukacyjnych. Pozytywiści, tacy jak Henryk Sienkiewicz czy Bolesław Prus, starali się poprzez swoje powieści jasno wskazać, jakie postawy i wartości są słuszne. W przeciwieństwie do tego, Żeromski, choć zaangażowany społecznie, unikał zasady "sztuka dla sztuki" propagowanej przez niektórych młodopolskich literatów, jak np. Stanisław Przybyszewski.

Żeromski starał się nie tylko dostarczać rozrywki, ale przede wszystkim skłaniać do głębszej refleksji nad trudnymi wyborami i moralnymi zagadnieniami. Jego dzieła są pełne symboliki i alegorii, które wymagają od czytelnika aktywnego uczestnictwa w procesu zrozumienia, co dodatkowo pogłębia wpływ literatury na jednostkę.

3. Przykłady z twórczości Żeromskiego:

"Przedwiośnie" - Cezary Baryka to postać, której losy pełne są dramatów i trudnych wyborów. Otwarte zakończenie tej powieści pozostawia czytelnika z pytaniami o przyszłość bohatera. Czy Cezary wybierze drogę rewolucji, czy raczej stanie na straży porządku społecznego? Żeromski nie daje jednoznacznej odpowiedzi, co zmusza czytelnika do samodzielnej refleksji i własnej interpretacji tego, co jest moralnie słuszne.

"Ludzie bezdomni" - Doktor Judym to kolejna z postaci Żeromskiego, której losy są pełne moralnych dylematów. Heroiczny wybór Judyma, aby poświęcić swoje osobiste szczęście na rzecz posługi społecznej, stawia czytelnika przed pytaniami o wartości i sens poświęcenia. Judym rezygnuje z miłości do Joanny Podborskiej, aby poświęcić się pracy na rzecz biednych. Ta postawa bohatera skłania czytelnika do przemyśleń nad własnymi życiowymi decyzjami i wartościami, jakimi kieruje się w życiu.

4. Klęska bohaterów jako zabieg literacki:

Żeromski często sięga po motyw klęski swoich bohaterów jako narzędzie literackie. Tragiczne losy postaci, takich jak Cezary Baryka czy doktor Judym, pełnią funkcję prowokacyjną. Klęska nie jest tu jednoznacznie negatywna, ale raczej skłania do głębszej refleksji nad życiem, decyzjami i wartościami, jakie nimi kierują. Przykładowo, w "Przedwiośniu" Baryka boryka się z różnorodnymi wpływami - rewolucyjnymi ideami, zrujnowanym życiem osobistym, zagmatwanymi relacjami rodzinno-społecznymi. Żeromski pokazuje tu, jak skomplikowane i bolesne mogą być próby odnalezienia swojej drogi w świecie, który nie jest ani biały, ani czarny. Klęska jednej postaci staje się tu impulsem do pytań skierowanych w stronę odbiorcy: "A czy ty wybrałbyś inaczej?" "Co byś zrobił w takiej sytuacji?"

Podsumowanie

Twórczość Żeromskiego wciąż jest aktualna, ponieważ porusza uniwersalne problemy i moralne dylematy, które nie straciły na znaczeniu. Czytelnik, zderzając się z trudnymi wyborami bohaterów, zmuszony jest do głębszej analizy własnych poglądów i wartości, co podkreśla perswazyjność i wartość literatury jako narzędzia zmiany.

Gdzie leży siła literatury Żeromskiego? W skłanianiu nas do pytania: Czy ja na pewno dobrze odczytuję życie?