Sens moralny dramatu Dziady cz. II

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 6.08.2024 o 22:20

Rodzaj zadania: Streszczenie

Dodane: 6.08.2024 o 22:00

Dramat "Dziady cz. II" Adama Mickiewicza to jedno z najbardziej znanych dzieł polskiego romantyzmu. Utwór ten powstał jako część większej całości, którą stanowią cztery części "Dziadów." Mickiewicz, będąc jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego romantyzmu, w swoim dziele wykorzystał stare prasłowiańskie obrzędy jako pretekst do przedstawienia głębszych nauk moralnych. W drugiej części dramatu, autor wprowadza czytelnika w świat duchów, które pojawiają się podczas tajemniczego rytuału, mającego na celu pomoc duszom zmarłych w skróceniu ich cierpienia w czyśćcu i uzyskaniu zbawienia. Jednakże, Mickiewicz nie ogranicza się jedynie do przedstawienia samego obrzędu; poprzez postaci duchów wprowadza konkretne przesłania moralne, które mają głębsze znaczenie i uczą, jak żyć w zgodzie z wartościami ludzkimi.

Rytuał "dziadów" w dramacie Mickiewicza jest nośnikiem głębszych nauk moralnych. Postaci duchów, które pojawiają się na wezwanie Guślarza, reprezentują różne przesłania moralne i stanowią alegorie różnych ludzkich doświadczeń i przewinień. Obrządek, który na pierwszy rzut oka może wydawać się jedynie ludowym rytuałem mającym na celu pomaganie duszom czyśćcowym, w rzeczywistości jest przemyślanym narzędziem Mickiewicza do przekazania głębszych refleksji na temat ludzkiej kondycji.

Dramat przedstawia trzy rodzaje duchów: lekkie, ciężkie i pośrednie, z których każdy przynosi inną naukę moralną. Każdy z tych duchów symbolizuje różne aspekty ludzkiej natury oraz grzechy, które mogą uniemożliwić osiągnięcie zbawienia.

Duchy lekkie reprezentowane są przez Józia i Rózię, dwoje dzieci, które za życia nie popełniły grzechów. Ich dusze są pełne beztroski i szczęścia, ale właśnie z tego powodu nie mogą zaznać pełni niebiańskiej radości. Józio i Rózia wyznają, że nigdy nie zaznały prawdziwego cierpienia, co prowadzi do ważnej nauki moralnej: „Kto nie zaznał goryczy ni razu, ten nie zazna słodyczy w niebie.” Z tego wynika, że doświadczenie cierpienia jest nieodzownym elementem ludzkiego życia, który zapewnia pełnię doświadczeń emocjonalnych i pozwala na osiągnięcie prawdziwego szczęścia w zaświatach. Guślarz, chcąc ulżyć duchom, daruje im ziarenko gorczycy, co ma pomóc im w osiągnięciu lepszego losu. Poselstwo to uczy, że nawet najmniejsze cierpienie jest nieodłącznym elementem życia, którego zrozumienie i akceptacja są warunkami dla pełni człowieczeństwa i późniejszego zbawienia.

Kolejnym duchem jest widmo złego pana, który za życia był nieludzkim okrutnikiem, nie okazującym żadnej empatii ani miłosierdzia wobec poddanych. Jego nauka moralna to surowe ostrzeżenie: „Kto nie był ni razu człowiekiem, temu człowiek nic nie pomoże.” W tym kontekście, widmo złego pana nie może liczyć na pomoc, cierpiąc głód i pragnienie, które są jedynie zapowiedzią jego ostatecznego potępienia. Guślarz i zgromadzeni podczas obrzędu nie mogą mu pomóc, co podkreśla, że brak empatii i miłosierdzia prowadzi do wiecznego cierpienia oraz całkowitej alienacji. Przypadek tego ducha stanowi mocne przesłanie, że nieodzownymi cechami człowieka powinna być empatia i braterstwo, a ich brak prowadzi do negatywnych konsekwencji zarówno w życiu doczesnym, jak i po śmierci.

Duch pośredni, czyli Zosia, jest postacią, która za życia była pastereczką, najpiękniejszą we wsi, która jednak śmiała się z zalotników i unikała zaangażowania emocjonalnego. Jej nauka moralna to: „Kto nie dotknął ziemi ni razu, ten nigdy nie może być w niebie.” Zosia, która swoją egzystencję spędziła w zawieszeniu między światem realnym a wyższymi aspiracjami, nie doświadczyła prawdziwych emocji ani odpowiedzialności, co skutkuje jej pokutą w zawieszeniu między światami. Unikanie rzeczywistego zaangażowania i odpowiedzialności emocjonalnej prowadzi do wiecznej pokuty i niemożności osiągnięcia zbawienia. Zosia jest targa wiatrami, co odpowiada jej niestabilnemu życiu emocjonalnemu i brakowi prawdziwego smutku i radości. Przesłanie z jej historii jest jasne – aby móc dostąpić zbawienia, konieczne jest prawdziwe, pełne życie, obejmujące zarówno wypełnianie swoich obowiązków, jak i doświadczanie emocji.

Podstawowe przesłanie moralne "Dziadów cz. II" polega na zrozumieniu, że człowieczeństwo jest warunkiem eschatologicznego przeznaczenia człowieka, czyli zbawienia. Poprzez różne postaci duchów Mickiewicz pokazuje, że klucz do szczęścia wiecznego leży w pełnym przyswojeniu i akceptacji własnego człowieczeństwa, z jego wszystkimi aspektami – zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi.

Duchy lekkie skazują się na wieczne zawieszenie, nie potrafiąc doświadczyć cierpienia, które jest nieodłącznym elementem ludzkiego życia. Tym samym, Mickiewicz ukazuje, że nawet cierpienie ma swoje miejsce w życiu i jest konieczne dla osiągnięcia pełni egzystencji. Duch ciężki, czyli widmo złego pana, jest wydany na wieczne męki, ponieważ w swoim życiu nie okazywał empatii ani braterstwa wobec innych ludzi. Ostatecznie, Zosia, duch pośredni, pokazuje, że unikanie odpowiedzialności emocjonalnej i społecznej prowadzi do wiecznego zawieszenia między światami, nie pozwalając na osiągnięcie prawdziwej radości ani smutku.

Kondensacja sensu moralnego "Dziadów cz. II" sprowadza się do nauki: "Zaakceptuj własne człowieczeństwo i odnajdź w nim braterstwo z innymi." Mickiewicz pokazuje, że tylko pełne przyjęcie swojego człowieczeństwa, z wszystkimi jego aspektami, jest drogą do szczęścia wiecznego.

Reasumując główne punkty, można zauważyć, że analiza różnych postaci duchów w "Dziadach cz. II" pozwala na zrozumienie głębszych rozważań moralnych Mickiewicza. Każda z przybywających dusz przynosi unikalne przesłanie, które ukierunkowuje czytelnika na zgłębianie i akceptację ludzkiej kondycji. Moralny sens "Dziadów cz. II" w kontekście akceptacji człowieczeństwa jako krok w kierunku zbawienia i szczęścia wiecznego jest jednym z kluczowych punktów, które Mickiewicz pragnie przekazać.

"Dziady cz. II" mają ogromne znaczenie dla literatury polskiej, stanowiąc nie tylko cenny dokument epoki romantyzmu, ale także ponadczasową opowieść moralną. Mickiewicz, korzystając z prasłowiańskiego obrzędu, tworzy dzieło, które przynosi uniwersalne przesłania, aktualne zarówno w czasach jego twórczości, jak i współcześnie. Emocjonalna głębia, refleksje nad ludzką naturą oraz skomplikowane postacie duchów sprawiają, że "Dziady cz. II" są wciąż aktualne i inspirujące dla kolejnych pokoleń czytelników.