Jakie wady ośmiesza i krytykuje Molier w Skąpcu?

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 1.09.2024 o 6:26

Rodzaj zadania: Streszczenie

Dodane: 1.09.2024 o 5:47

Molier, jeden z najwybitniejszych dramaturgów francuskiego baroku, znany jest z umiejętnego wykorzystywania komedii jako narzędzia krytyki społecznej. Żyjąc w XVII wieku, tworzył dzieła, które nie tylko bawiły, ale również pouczały. Jego utwory są do dziś cenione za ich trafne i uniwersalne przedstawienie ludzkich wad i słabości. "Skąpiec" jest jednym z najbardziej znanych dzieł Moliera, w którym autor skupia się na wyśmiewaniu fundamentalnych wad ludzkich, z naciskiem na skąpstwo.

Główną postacią "Skąpca" jest Harpagon, stary i chciwy mężczyzna, którego życie zdominowane jest przez obsesję na punkcie pieniędzy. Harpagon nie zna innych wartości poza materialnymi, co sprawia, że jego relacje z rodziną i społeczeństwem są pełne napięć i konfliktów. Charakterystyka Harpagona jest celowo przesadna, co pozwala Molierowi ukazać konsekwencje skrajnego skąpstwa w sposób jednoznaczny i humorystyczny. Harpagon jest zaślepiony bogactwem do tego stopnia, że traktuje utratę pieniędzy jako tragedię równą śmierci. Każda sytuacja, która dotyczy jego majątku, przykuwa jego pełną uwagę i jest źródłem jego największych trosk.

Symptomy skąpstwa Harpagona są widoczne w każdej sferze jego życia. Jego obsesyjny strach przed utratą pieniędzy staje się motywem przewodnim wielu scen w komedii. Dochodzi do sytuacji, gdzie Harpagon jest bardziej zdruzgotany kradzieżą szkatułki z pieniędzmi niż własną śmiercią czy nieszczęściem bliskich. Skąpstwo Harpagona prowadzi go do działań, które przynoszą mu ośmieszenie w oczach innych postaci. Molier piętnuje skąpstwo, pokazując jego degradujący wpływ na ludzką naturę – Harpagon zaczyna wzbudzać współczucie, będąc postacią tragicomiczną, która straciła człowieczeństwo na rzecz bogactwa.

Molier nie ogranicza się jednak do krytyki samego skąpstwa. Dramat również skupia się na materializmie i nieuczciwości, które są przedstawione poprzez postaci takie jak Frozyna i sam Harpagon. Frozyna, swatka, doskonale obrazuje, jak w tamtych czasach korzyści materialne były istotniejsze od autentycznych relacji międzyludzkich. Manipuluje sytuacjami i dobiera pary nie ze względu na uczucia, ale dla własnego zysku. Przykładem jest Marianna, którą Frozyna stara się zmusić do ślubu z Harpagonem, starcem i skąpcem, tylko po to, by osiągnąć finansowe korzyści.

Harpagon natomiast wykazuje się nieuczciwością w swoim postępowaniu, pośrednicząc w lichwiarskich pożyczkach, gdzie brak mu skrupułów nawet wobec własnego syna, Kleanta. Postawa Harpagona i Frozyny jest wyrazem materiałizacji wartości, gdzie uczucia i moralność schodzą na dalszy plan. Molier ostrzega przed skutkami takiego podejścia, które prowadzi do destrukcji rodzinnych więzi i zaniku autentyczności w relacjach.

Obok relacji dorosłych, Molier w "Skąpcu" porusza również kwestie związane z młodymi ludźmi. Przez postacie Elizy i Marianny ukazuje naiwność młodych, łatwo podatnych na emocje i nie zawsze zdolnych do właściwej oceny sytuacji. Eliza zakochuje się w Walerym bez znajomości jego pochodzenia, a Marianna wpada w miłość do Kleanta, nie wiedząc, że jest on synem Harpagona. Ich pochopne decyzje prowadzą do licznych komplikacji i rodzinnych rozczarowań, choć Molier ukazuje młodych jako postacie, które mimo swoich wad, mają nadzieję na lepszą przyszłość i możliwość zmiany.

Molier krytykuje również bezkrytyczne przyjmowanie pochlebstw, co najlepiej widać w zachowaniu Harpagona wobec Frozyny. Harpagon jest łatwowierny i podatny na manipulację przez pochlebstwa, mimo że z powodu swojego wieku i charakteru staje się obiektem śmiechu. Frozyna umiejętnie wykorzystuje jego próżność dla własnych korzyści, co Molier przedstawia jako przykład społecznego problemu, gdzie łatwowierni ludzie stają się ofiarami fałszywych komplementów.

Z kolei intryga Jakuba, który popada w konflikt z Walerym i z zemsty wyda go Harpagonowi jako sprawcę kradzieży, ukazuje destrukcyjne skutki kłamstwa i mściwości. Wydarzenia te prowadzą do absurdalnej sytuacji, gdzie Harpagon proponuje komisarzowi powieszenie swojego sługi jako zapłatę za spokój. Finalnie, prawda wychodzi na jaw dzięki interwencji Anzelma, co podkreśla morał Moliera: kłamstwo i mściwość zawsze prowadzą do katastrofy i zniszczenia, mimo że na pierwszy rzut oka mogą przynieść korzyści.

Molier w "Skąpcu" ośmiesza i krytykuje szereg wad ludzkich: skąpstwo, materializm, naiwność, akceptację pochlebstw, kłamstwo i mściwość. W swoim dziele mistrzowsko balansuje pomiędzy komedią a moralizatorską lekcją, ukazując uniwersalne wady ludzkiej natury, które ani w XVII wieku, ani dziś nie straciły na aktualności. "Skąpiec" pozostaje przestrogą przed destrukcyjnymi skutkami tych negatywnych cech, zachęcając do refleksji i poprawy. Jego wartość edukacyjna jest nieoceniona w kontekście społecznych wad, a talent Moliera w przedstawianiu tych tematów sprawia, że jego dzieła są wiecznie żywe i poruszające.