Dokonaj porównania światopoglądu człowieka renesansu i baroku

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 13.04.2024 o 13:39

Rodzaj zadania: Wypracowanie

Dodane: 1.03.2024 o 17:08

Renesans, znany jako epoka odrodzenia kultury antycznej, przyniósł ze sobą nowe światło na miejsce człowieka w kosmosie, stawiając go w centrum wszechświata (antropocentryzm). Barok natomiast, jako epoka kontrreformacji i burzliwych przemian społecznych, wyrażał głębokie niepokoje czasów, które nastały po okresie żywiołowego optymizmu. Mówiąc o charakterystycznych światopoglądach obu epok, rzut oka na prace takich twórców jak Jan Kochanowski dla renesansu oraz Mikołaj Sęp-Szarzyński i Daniel Naborowski dla baroku, uwydatnia zasadnicze różnice postaw i idealne modele człowieka.

Człowiek renesansu zdecydowanie pełen był optymizmu, co widać w podziwianiu piękna świata i docenianiu każdej przeżytej chwili. Bóg jako Stwórca był postrzegany jako doskonały artysta, który oddał ludzkości swój najcenniejszy dar - życie oraz możliwość tworzenia i rozwijania się. W tej epoce człowiek często był porównywany do małego bóstwa, posiadającego niemal nieograniczone możliwości realizacji samych siebie, co pięknie ukazał Kochanowski w swoich utworach, wyrażających radość płynącą z życia na łonie natury oraz stawiając człowieka jako sprawczego i godnego podziwu.

W renesansowym światopoglądzie widoczny jest wpływ filozofii stoickiej i epikurejskiej, skupiającej się na dążeniu do szczęścia poprzez umiarkowanie i zgodę z własną naturą. Kochanowski w swoich fraszkach porusza zagadnienia ludzkich radości, uczuć, wewnętrznej wolności, a także radość tworzenia (np. "O doktorze Hiszpanie").

Przechodząc na grunt barokowego światopoglądu, spotykamy się z kontrastem w postaci pesymizmu, niepewności i głębokiej świadomości przemijalności. Człowiek baroku, świadomy własnej grzeszności i słabości, szukał wsparcia w wierze i Bogu, co stało się obszarem głębokich rozterek egzystencjalnych. Nabożeństwo do cielesności, afirmowane w okresie poprzedzającym, ustępuje miejsca refleksji nad jej przemijalnością i grzesznością, czego odzwierciedlenie odnajdujemy w "Roksolankach" Sępa-Szarzyńskiego.

Śmierć, tradycyjnie obecna w literaturze jako temat uniwersalny, w baroku staje się wręcz inspiracją do rozważań nad kruchością życia ludzkiego, co wyrażał choćby Naborowski w swojej "Marności". Z tą epoką związana jest także fascynacja przemijaniem, kruchością dostojności i zmiennością losu.

Analiza postaw życiowych obu epok ukazuje różnice w ich podejściu do sztuki życia: renesans celebrował aktywność i autodokształcenie, barok preferował pokorę i bierność wobec losu. Ponadto w sztuce i piśmiennictwie renesans zaznaczał się przez dążenie do klarowności i zasadę decorum, podczas gdy styl barokowy znamionował się skłonnością do komplikacji i dekoracyjności.

Podsumowując, światopogląd człowieka renesansu bazował na przekonaniu o własnych zdolnościach i wartościach, co skutkowało rozwojem nauki i kultury. Człowiek baroku był natomiast zdominowany przez świadomość ograniczeń, co przełożyło się na sztukę i literaturę, przepełnione alegoriami, symboliką i złożoną formą. Obie epoki znacząco wpłynęły na kulturę i sposób postrzegania świata, odzwierciedlając zmiany historyczne i kontekst społeczny.

Zakończmy refleksją, iż renesansowa wiara w człowieka i pewność jego możliwości stanowią ważny fundament współczesnego humanizmu, podczas gdy barokowa introspekcja i zainteresowanie ludzką psychiką przyczyniły się do rozwoju nowych dziedzin naukowych oraz sztuki. Obie epoki są zatem nie tylko cennymi kartami w historii, ale również kluczowymi rozdziałami w księdze ludzkiego ducha i jego poszukiwań własnego miejsca w nieustannie zmieniającej się rzeczywistości.