Bohaterowie powieści pozytywistycznych – ich rodowody romantyczne

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 3.07.2024 o 19:47

Rodzaj zadania: Wypracowanie

Dodane: 3.07.2024 o 19:01

Bohaterowie powieści pozytywistycznych – ich rodowody romantyczne

Wstęp

Celem tego wypracowania jest analiza, jak bohaterowie powieści pozytywistycznych mają zakorzenienie w tradycji romantycznej. Skoncentrujemy się na postaciach z wybranych dzieł pozytywistycznych: "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, "Trylogii" Henryka Sienkiewicza oraz "Lalce" Bolesława Prusa. Przeanalizujemy charakterystykę takich postaci jak Emilia Korczyńska, Zygmunt Korczyński, Różyc, Andrzej Kmicic oraz Stanisław Wokulski, aby wykazać, że ich kreacje zawierają silne elementy romantyczne.

Rozwinięcie

I. Emilia Korczyńska – "Nad Niemnem"

2. Rodowód romantyczny: Emilia bardzo przypomina romantyczne heroiny, które często były bohaterkami niewykonalnych marzeń, pełnymi tęsknoty za czymś nieuchwytnym. Podobnie jak one, Emilia koncentruje się na przeżyciach wewnętrznych i poszukuje głębokich emocji. Jej marzenia o oderwaniu się od rzeczywistości oraz fascynacja literaturą romansową wyraźnie odwołują się do romantycznych wzorców.

3. Krytyka pozytywistyczna: Pozytywiści, w tym Eliza Orzeszkowa, krytykowali takie postawy za ich oderwanie od rzeczywistości i brak praktyczności. Emilia, będąc idealistką i marzycielką, nie angażuje się w życie społeczne ani rodzinne, przez co staje się esempiem postawy krytykowanej przez pozytywistów. Autorka, potępiając tę bierność i niepraktyczność, pokazuje jak nieprzystosowanie romantyzmu do rzeczywistych problemów może prowadzić do niekonstruktywnego życia jednostki.

II. Zygmunt Korczyński – "Nad Niemnem"

2. Rodowód romantyczny: Tradycja romantyczna widoczna jest u Zygmunta Korczyńskiego poprzez jego pragnienie przebywania w środowiskach stymulujących jego zmysły i uczucia. To typowy bohater romantyczny – poszukiwacz inspiracji, artysta niespełniony, marzyciel. Jego postać przypomina bohaterów romantycznych, którzy szukają sensu życia w dalekich podróżach oraz nieznanych krainach.

3. Krytyka pozytywistyczna: Mimo że Zygmunt pragnie ucieczki od prozy życia, Orzeszkowa krytykuje go za brak praktycznych działań. Żyjąc w wiecznym znudzeniu i poszukiwaniu rozrywek, Zygmunt staje się symbolem frustracji pozytywistycznej epoki, podkreślając brak wkładu w życie społeczne i ekonomiczne.

III. Różyc – "Nad Niemnem"

2. Rodowód romantyczny: Jego pragnienie bycia tajemniczym bohaterem – typowym romantycznym odmieńcem – wpisuje się w tradycję bohaterów romantycznych. Choć próbuje kreować się na kogoś wyjątkowego, to w jego postaci wyraźnie widać tęsknotę za uznaniem i zrozumieniem jego specyficznej natury.

3. Krytyka pozytywistyczna: Orzeszkowa krytykuje Różyca za jego ucieczkę od rzeczywistego życia i bierność. Bohater, który nie potrafi przystosować się do warunków społecznych ani nie przyczynia się do życia społecznego, staje się osobą oderwaną od rzeczywistości, skoncentrowaną wyłącznie na swoich uczuciach i obsesyjnych marzeniach.

IV. Andrzej Kmicic – "Trylogia"

2. Rodowód romantyczny: Bohater pozytywnego romansu, jego życie dzieli się na dwa etapy: młodość pełną błędów i hulanki oraz okres rehabilitacji w służbie ojczyzny. Te dwa etapy są analogiczne do życia Jacka Soplicy, który z buntownika przeistacza się w wzorowego obywatela. Przemiana Kmicica odzwierciedla romantyczne pojęcie odkupienia i (re-)integracji z narodem.

3. Krytyka i uwydatnienie cech romantycznych: Mimo że Kmicic ostatecznie zostaje nagrodzony szczęśliwym zakończeniem życia, co różni go od tragicznej postaci Soplicy, nie można pominąć, że jego historia ma silne paralele romantyczne. Sienkiewicz ukazuje możliwości odkupienia i rehabilitacji, jednocześnie uwypuklając cechy etosu romantycznego bohatera walczącego za ojczyznę.

V. Stanisław Wokulski – "Lalka"

2. Rodowód romantyczny: Wokulski angażuje się w powstania narodowowyzwoleńcze, co jest wyrazem patriotyzmu i romantycznej walki o wolność. Jego miłość do Izabeli, silnie idealizowanej, przypomina o romantycznych porywach uczuć. Składa się również z tajemniczości, co wskazuje na skomplikowaną wewnętrzną naturę i zmagania, typowe dla romantycznych bohaterów.

3. Cechy pozytywistyczne: Jednakże Wokulski również nosi w sobie cechy pozytywistyczne. Jest przedsiębiorczy, zainteresowany nauką i wynalazkami, stara się poprawić los najuboższych. To właśnie te cechy wyróżniają go jako bohatera epoki pozytywistycznej, który próbuje osiągnąć cele za pomocą praktycznych działań.

4. Tragiczne zakończenie: Niestety, mieszanka cech romantycznych i pozytywistycznych prowadzi Wokulskiego do katastrofy. Jego niemożliwa do spełnienia miłość, niespełnione dążenia i rozdarcie między ideami romantycznymi a pozytywistycznymi w końcu doprowadzają go do osobistego upadku.

VI. Postaci drugoplanowe: Prezesowa Zasławska i Ignacy Rzecki – "Lalka"

2. Rodowód romantyczny: Obie postacie są głęboko zakorzenione w tradycji romantycznej. Prezesowa Zasławska i Ignacy Rzecki przywołują wspomnienia i marzenia ukształtowane przez romantyczny światopogląd, pełen nostalgii, idealizmu i tęsknoty za przeszłością.

Zakończenie

Analiza tych postaci wskazuje, że literatura była i jest odzwierciedleniem przemian społecznych i filozoficznych. Mieszanie cech romantyzmu i pozytywizmu w jednej postaci pozwala na ukazanie złożoności ludzkiej natury oraz pokazanie, że ani jeden, ani drugi nurt nie jest w stanie w pełni odpowiedzieć na wszelkie ludzkie dylematy. Współczesny czytelnik może lepiej zrozumieć ewolucję literatury polskiej, dzięki temu, jak te epoki przenikają się i tworzą bogaty kontekst dla analizy oraz interpretacji literatury.

Wnioski płynące z tej analizy podkreślają, że bohaterowie pozytywistyczni są w dużej mierze krytyką epoki romantyzmu przez pisarzy pozytywistycznych, co ma znaczenie nie tylko jako punkt historyczny, ale także jako sposób na refleksję nad wartościami i ideami dominującymi w różnych epokach literackich.