Różne postawy ludzi wobec zła w "Dżumie" – analiza literacka

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 10.10.2025 o 9:18

Rodzaj zadania: Wypracowanie

Dodane: 7.10.2025 o 8:58

"Dżuma" Alberta Camusa to powieść, która doskonale ilustruje różne postawy ludzi wobec zła. Akcja toczy się w Oranie, fikcyjnym mieście w Algierii, gdzie wybucha epidemia dżumy. Jest to dzieło niezwykle bogate w ukazanie ludzkich reakcji na katastrofalne wydarzenia, które w kontekście moralnym symbolizują zło. Powieść analizuje różnorodne reakcje mieszkańców miasta, uwypuklając ich moralne dylematy i podejście do zagrożenia.

Jednym z głównych bohaterów jest doktor Bernard Rieux, który reprezentuje postawę odpowiedzialności i humanistycznego obowiązku. Rieux, chociaż osobiście dotknięty tragedią, pozostaje nieugięty w walce z epidemią. Nie szuka sławy ani nagród; jego motywacją jest chęć niesienia pomocy cierpiącym ludziom. Reprezentuje on postawę pragmatyczną i etyczną wobec zła, nie poddaje się ani pesymizmowi, ani obojętności. Jego walka z dżumą symbolizuje dążenie do dobra i poczucie odpowiedzialności wobec innych. Rieux jest świadomy nieuchronności zła, ale nie przestaje z nim walczyć, co czyni go bohaterem moralnie zaangażowanym.

Inną kluczową postacią jest Jean Tarrou, który odnajduje sens swojego życia w walce z dżumą. Jego podejście do zła jest filozoficzne i altruistyczne. Tarrou, podobnie jak Rieux, nie ucieka przed odpowiedzialnością. Jest człowiekiem, który przechodzi wewnętrzną ewolucję – wcześniej był obojętny wobec społeczeństwa, lecz sytuacja w Oranie budzi w nim głęboko zakorzenioną potrzebę działania na rzecz innych. To właśnie dzięki swojej przemianie i zaangażowaniu staje się wzorem obywatelskiej odwagi.

Z kolei postać Cottarda prezentuje odmienne podejście do zła. Jest to człowiek, który korzysta z chaosu epidemii, by ukryć własne przestępstwa. Zło, które ogarnia miasto, staje się dla niego szansą na ucieczkę przed wymiarem sprawiedliwości. Cottard wykorzystuje nieszczęście innych dla własnych korzyści, co ukazuje egoizm i brak moralnych skrupułów w obliczu zła. Jego postawa jest przykładem cynizmu i konformizmu wobec nieszczęścia.

Kolejną istotną postacią jest ojciec Paneloux, który wnosi religijną perspektywę na zło. Na początku interpretuje epidemię jako karę boską za grzechy ludzi, co jest klasycznym przykładem teodycei. Jednak w miarę rozwoju wydarzeń przechodzi transformację. Zaczyna rozumieć, że dżuma nie jest jedynie karą, ale wyzwaniem dla wierzących, by nieść pomoc. Jego przemiana pokazuje, że zło może prowadzić do refleksji i duchowego wzrostu.

Rambert, dziennikarz z Paryża, początkowo stara się opuścić Oran, aby wrócić do ukochanej. Jego początkowa obojętność przekształca się w solidarność z mieszkańcami miasta. Rambert ostatecznie decyduje się pozostać i walczyć przeciwko dżumie, co symbolizuje ewolucję od egoizmu do społecznej odpowiedzialności. Jest to przykład postawy, w której osobiste pragnienia ustępują miejsca wyższym wartościom, takim jak solidarność i wspólne dobro.

Camus poprzez "Dżumę" ukazuje, że zło jest nieodłącznym elementem ludzkiego życia, a różnorodność reakcji na nie odsłania głębię ludzkich charakterów. Postacie w powieści nie są jednoznaczne w swoich działaniach czy emocjach. Każda z nich wnosi coś unikalnego do obrazu zmagania się ze złem, pokazując, że etyczna i moralna odpowiedź na zło jest skomplikowana i złożona.

"Dżuma" to nie tylko historia o epidemiologicznej tragedii, ale także o fundamentalnej walce dobra ze złem, o wyborach, których ludzie dokonują w obliczu kryzysu. Postawy bohaterów są odbiciem różnorodnych sposobów, w jakie ludzie mogą reagować na zło – od altruizmu i poświęcenia, przez cynizm i egoizm, po duchową refleksję i odnowę. Camus ukazuje, że nawet w najgorszych okolicznościach człowiek ma wybór, a jego decyzje kształtują nie tylko jego własny los, ale także los społeczeństwa.

Podsumowując, literatura dostarcza różnorodnych przykładów postaw wobec zła, które są uniwersalne i ponadczasowe. Każdy z nas, jak bohaterowie Camusa, musi znaleźć własną odpowiedź na zło, z którym się spotyka. "Dżuma" pozostaje ważnym dziełem, ukazującym, że w walce ze złem kluczowe są solidarność, moralna odpowiedzialność i humanizm.