Siła ludzka w obliczu śmierci, cierpienia i zła- analiza literacka

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 1.02.2024 o 10:14

Rodzaj zadania: Wypracowanie

Dodane: 30.01.2024 o 15:07

Śmierć, cierpienie, zło – to pojęcia, z którymi każdy człowiek musi się zmierzyć, względnie często już od najmłodszych lat. To, jak ludzie reagują na te trudności, jest najczęściej miarą ich charakteru, a czasami nawet heroizmu. Dwa dzieła literackie, które z niesamowitą siłą ukazują te konfrontacje z mrocznymi stronami ludzkiego bytu, to "Dżuma" Alberta Camusa oraz "Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanny Krall.

"Dżuma" Alberta Camusa opisuje wybuch epidemii w algierskim mieście Oran. Postacie, takie jak doktor Rieux, Tarrou czy ksiądz Paneloux, przedstawiają różne podejścia do walki z chorobą. Rieux, jako lekarz, występuje przeciwko dżumie z poczucia zawodowego obowiązku, ale także z głębokiego humanizmu. Jego postawa jest świadectwem siły człowieka, który w obliczu śmierci wybiera niesienie pomocy innym. Jest to jego osobisty bunt przeciwko absurdowi cierpienia. Tarrou zaś szuka w dżumie możliwości stawienia czoła własnym zbrodniom, w których pośrednio uczestniczył. Ksiądz Paneloux z kolei zmaga się z religijnym aspektem zła, stawiając tezę, że dżuma jest karą za grzechy, by ostatecznie dojść do wniosku, że prawdziwa wiara to uczestniczenie w cierpieniu bliźnich.

W "Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanna Krall przekazuje historię Marka Edelmana, jednego z przywódców powstania w getcie warszawskim. Ten rejestr kronikarski opiera się na faktach i świadectwie bezpośrednim człowieka, który stał oko w oko ze śmiercią nie tylko swoją, ale tysięcy ludzi. Edelman, o którym mowa, nie tylko przetrwał całkowite zagrożenie życia, ale również działał, by pomóc innym. Jego determinacja w konfrontacji ze śmiertelnie niebezpiecznym wrogiem – nazistowskim reżimem – uosabia nadzieję, odwagę i nieustępliwość.

W obu dziełach pojawia się motyw odrzucenia bierności i aktywne stawianie czoła zagrożeniom. Ludzka siła popycha bohaterów do oporu i walki, nawet gdy koniec wydaje się nieunikniony. W "Dżumie", mieszkańcy Oran pod koniec powieści przekonują się, że dżuma może minąć, ale świadomość jej możliwego powrotu zostaje. Z kolei Mark Edelman, pomimo świadomości dokonywanych przez siebie i innych ofiar, nie przestaje działać, dopóki jest to możliwe.

Niemniej jednak, te dwie opowieści również zwracają uwagę na skomplikowaną naturę ludzkiej moralności. W "Dżumie" widać, że postawy mieszkańców Oran wahają się od heroizmu po egoizm. Wśród tych, którzy walczą, są też tacy, którzy starają się wykorzystać sytuację dla osobistych korzyści. Podobnie "Zdążyć przed Panem Bogiem" pokazuje zmagania z wewnętrznymi demonami, gdy indywidualne cele mogą stać w sprzeczności z potrzebami grupy.

W kontekście obu powieści warto wziąć pod uwagę również inne historyczne i współczesne sytuacje, w których ludzie musieli wykazać się niezwykłą siłą wobec śmierci, cierpienia, zła. Przykłady z historii – jak te związane z Holokaustem czy innymi ludobójstwami – do dzisiaj przypominają o konieczności zachowania etyki i człowieczeństwa w najtrudniejszych chwilach.

"Dżuma" Camusa i "Zdążyć przed Panem Bogiem" Krall są więc nie tylko wybitnymi dziełami literatury, ale również uniwersalnymi świadectwami ludzkiej siły i dylematów moralnych w obliczu ekstremalnego zła i cierpienia. To lekcje o nadziei, które uczą, że nawet najtrudniejsza walka ma głęboki sens, jeśli stawiamy jej czoła z zachowaniem ludzkiej godności.