„Dowodzi się, że data urodzenia w olbrzymim stopniu determinuje los człowieka”- analiz postawy bohaterów literackich XIX i XX wieku.

Ta praca została zatwierdzona przez naszego nauczyciela: 12.07.2024 o 17:08

Rodzaj zadania: Analiza

Dodane: 7.07.2024 o 10:43

1. Wstęp

Czas jest jednym z fundamentalnych elementów kształtujących ludzką egzystencję, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym. W literaturze często stanowi on niewidzialnego bohatera, który przenika każdą narrację, nadając jej kontekst oraz strukturę. Czas można percepować zarówno subiektywnie, co uwidacznia się w indywidualnych doświadczeniach postaci, jak i obiektywnie, w ramach większych wydarzeń historycznych i społecznych, które determinują losy całych pokoleń.

1.2 Determinacja ludzkiego losu przez czas i datę urodzenia

Sformułowanie tezy, że data urodzenia determinuje los człowieka, otwiera pytania o wpływ historycznych okoliczności na postawy jednostek. Czy rzeczywiście okres, w którym się rodzimy, kształtuje nasze wartości, wybory i ostatecznie nasz los? Aby odpowiedzieć na to pytanie, konieczne jest zbadanie konkretnych przypadków bohaterów literackich XIX i XX wieku. Spojrzenie na ich życie przez pryzmat kontekstu historycznego pozwoli dowieść, czy teza ta znajduje potwierdzenie w literaturze, czy też można ją obalić.

2. Argumentacja – analiza postaci literackich

Kontekst historyczny: Po upadku powstania listopadowego. Jest to okres głębokiej traumy narodowej, kiedy Polska była pod zaborami, a polska inteligencja oraz działacze byli prześladowani przez carat.

Bohaterowie: - Konrad: Postać o heroicznej odwadze, symbolem buntu i patriotyzmu. Jego pragnienie "rządu dusz" reprezentuje tęsknotę za wolnością i sprawiedliwością. Choć jego namiętności i frustracje mogą wydawać się osobiste, to w gruncie rzeczy są one głęboko zakorzenione w kontekście narodowym. - Cichowski: Jego traumatyczne doświadczenia więzienne ukazują, jak represje polityczne mogą złamać ducha człowieka. Cichowski cierpi z powodu prześladowań, co wpływa na jego psychikę i postrzeganie świata. - Rollison: Symbolizuje tragiczną ofiarę represji. Jego śmierć jest wynikiem okrutnego losu, który stał się udziałem wielu ludzi w tamtym czasie.

Wpływ kontekstu historycznego: Losy bohaterów "Dziadów" są ściśle związane z okresem powstania listopadowego. Ich postawy są niejako wymuszone przez niesprawiedliwości i represje, które dotknęły całe pokolenie polskich patriotów.

2.2 "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego

Kontekst historyczny: Rewolucja październikowa w Rosji i wojna polsko-bolszewicka. Polska świeżo odzyskuje niepodległość, a świat przeżywa transformacje społeczne i polityczne.

Bohater: - Cezary Baryka: Postać zagubiona, bez jednoznacznej tożsamości narodowej. Jego życie jest pełne dylematów i wewnętrznego rozdarcia między dwiema wizjami przyszłości: reformami Gajowca, a rewolucją Lulka.

Wpływ kontekstu historycznego: Cezary Baryka jako młody człowiek urodzony w czasach gwałtownych zmian społecznych i politycznych doświadcza skutków tych przemian na własnej skórze. Jego zagubienie i brak przynależności narodowej są efektem rewolucji i wojny, które miały ogromny wpływ na kształtowanie się jego tożsamości.

2.3 "Lalka" Bolesława Prusa

Kontekst historyczny: Przełom romantyzmu i pozytywizmu. Polska wciąż jest pod zaborami, ale społeczeństwo zaczyna kłaść większy nacisk na pracę organiczną i edukację jako sposób walki o wolność.

Bohater: - Stanisław Wokulski: Postać zmagająca się z konfliktami romantyczno-pozytywistycznymi. Z jednej strony ma aspiracje romantyczne, z drugiej strony pracuje dla poprawy bytu społecznego.

Wpływ dwóch epok: Wokulski jest symbolem człowieka zawieszonego między dwiema epokami. Jego romantyczne uczucia prowadzą go do rozczarowania, podczas gdy jego pozytywistyczne działania nie przynoszą oczekiwanych efektów. To uczucie niespełnienia i samotności jest bezpośrednio związane z czasami, w których przyszło mu żyć.

**2.4 "Spis cudzołożnic" Jerzego Pilcha

Kontekst historyczny: Polska w latach osiemdziesiątych XX wieku, pod rządami socjalistycznymi. Kraj znajduje się w stanie politycznej i społecznej stagnacji, co wpływa na codzienność jego obywateli.

Bohater: - Gustaw: Osoba bierna, egocentryczna, niezaangażowana w sprawy narodowe. Jego życie jest komfortowe i stabilne, co skutkuje brakiem ambicji i chęci zmiany rzeczywistości.

Wpływ kontekstu historycznego: Gustaw jest produktem swojego czasu. Jego postawa bierności i egocentryzmu jest wynikiem stabilizacji, jaka towarzyszy mu w czasie PRL-u. Jest odpowiedzią na rzeczywistość, której nie czuje potrzeby zmieniać.

3. Podsumowanie

Analiza postaw bohaterów literackich XIX i XX wieku ukazuje, że ich losy są w dużej mierze determinowane przez czas, w którym się urodzili. Postawy Konrada, Cichowskiego, Rollisona, Cezarego Baryki, Stanisława Wokulskiego i Gustawa pokazują, jak kontekst historyczny wpływa na formowanie się ich wartości, decyzji i ostatecznych losów. Każdy z tych bohaterów musiał zmierzyć się z wyzwaniami swojego czasu, a ich reakcje na te wyzwania różniły się w zależności od epoki.

3.2 Konkluzja na temat tezy

Na podstawie analizy można stwierdzić, że data urodzenia i kontekst historyczny mają istotny wpływ na los człowieka. Wszyscy analizowani bohaterowie musieli stawić czoła realiom swoich czasów, które nie tylko wpłynęły na ich życiowe wybory, lecz także ukształtowały ich postawy wobec świata.

3.3 Refleksja końcowa

Choć kontekst historyczny gra kluczową rolę w kształtowaniu losów jednostek, nie można zapomnieć o roli indywidualnej woli i postawy. Bohaterowie literaccy, mimo że przytłoczeni realiami swoich czasów, wciąż mieli możność wyboru – aktywność bądź bierność, walka bądź poddanie się. To podwójne ujęcie – determinacja przez czas oraz rola osobistej wolności wyboru – kompleksowo oddaje sytuację ludzkiej egzystencji.

3.4 Przykład do naśladowania

Aktywne postawy literackich bohaterów, takich jak Konrad czy Stanisław Wokulski, mogą stanowić inspirację do świadomego kształtowania własnego losu. Pokazują, iż mimo przeciwności losu i uwarunkowań historycznych, jednostka zawsze ma wpływ na swoje działania i może wpłynąć na rzeczywistość, w której żyje.

4. Zakończenie

Data urodzenia rzeczywiście może determinować los człowieka, wprowadzając go w określony kontekst historyczny i społeczny. Jednakże, jak pokazuje analiza bohaterów literackich, nie jest to determinacja absolutna. Człowiek zawsze ma możliwość kształtowania swojego życia poprzez wybory, jakie podejmuje.

Wnioski płynące z analizy literatury mogą skłonić czytelnika do refleksji nad własnym życiem. Choć nie mamy wpływu na czas, w którym się rodzimy, mamy kontrolę nad naszymi działaniami i wyborami – to one w ostatecznym rozrachunku kształtują nasz los.