Różne postawy człowieka wobec zła

Ta praca została zweryfikowana przez naszego nauczyciela: 5.10.2025 o 20:25

Rodzaj zadania: Wypracowanie

Dodane: 26.09.2025 o 8:52

W literaturze wojennej tematyka reakcji ludzi na wszechobecne zło jest wyjątkowo wyeksponowana, co doskonale ilustrują dzieła "Inny świat" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i "Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanny Krall. Obie książki koncentrują się na realiach II wojny światowej, przedstawiając odmienne, lecz równie fascynujące postawy wobec niehumanitarnych warunków.

W "Innym świecie" Herling-Grudziński opisuje swoje doświadczenia w sowieckim łagrze, ukazując różnorodność reakcji na zło totalitarnego systemu. Jedną z charakterystycznych postaci jest Kostylew, dla którego religia staje się źródłem siły i moralnej wyższości nad oprawcami. Jego przykład pokazuje, że duchowa wiara może być mocnym filarem oporu wobec zła.

Rusto Karinen przedstawia inną perspektywę – symbolizuje nieustanną walkę o wolność i godność poprzez nieustanne próby ucieczki z obozu. Jego determinacja to dowód niezłomności ducha, odmowa poddania się okrutnej rzeczywistości. Sam Herling-Grudziński natomiast przejawia bunt intelektualny, starając się zachować resztki człowieczeństwa i własne przekonania pomimo trudnych warunków.

Hanna Krall w "Zdążyć przed Panem Bogiem" skupia się na postaci Marka Edelmana, lidera powstania w getcie warszawskim. Edelman podejmuje czynny opór wobec nazistowskiego zła, stawiając na walkę o życie i godność, co odzwierciedla głęboki humanizm. Jego troska o człowieka uwidacznia się również w późniejszej pracy jako kardiologa.

Edelman mierzy się także z dylematami moralnymi, wybierając między aktywną walką a biernym oporem. Osoby decydujące się na walkę, według niego, czynią to z poczucia obowiązku i odpowiedzialności za innych. Każda śmierć jest dla niego osobistą tragedią, co pokazuje intensywność, z jaką przeżywa dramatyczny czas wojny.

Obie postacie, Herling-Grudziński i Edelman, różnie reagują na zło, lecz łączy je głęboka potrzeba zachowania ludzkiej godności. Herling-Grudziński walczy o nią poprzez konsekwencję w swoich przekonaniach, a Edelman poprzez aktywne zaangażowanie i troskę o innych.

Mimo ekstremalnych warunków bohaterowie ci nie poddają się psychicznie ani moralnie. Różnorodność ich postaw wynika z odmiennego kontekstu i osobistych doświadczeń, ale ostatecznie prowadzi do jednego celu – walki o godność i człowieczeństwo.

Analiza tych dwóch dzieł ukazuje, jak skomplikowane mogą być dylematy moralne w ekstremalnych warunkach wojennych i jak różnorodne postawy mogą przyjąć ludzie wobec zła. Każda z tych postaw jest unikalna, pokazując, że nawet w najtrudniejszych momentach człowiek może zachować swoje najważniejsze wartości.